Orgel N.H. Kerk Bedum
Geschiedenis
De kerk van de hervormde gemeente te Bedum
had een Lohman-orgel. Deze stamde uit 1805 en werd in 1927
vervangen door nieuwbouw. Het is het eerste en enige orgel dat
gebouwd is door Hendrik Vegter. Vegter is geboren op 23 februari 1892 te
Noordwolde, woonde te Usquert en is aldaar op 9 december 1967 overleden.
Vegter kwam uit een boerengezin en hij was de oudste van zes
kinderen. Het boerenbedrijf trok hem in het geheel niet en op 15
jarige leeftijd zag hij kans, via familie, in het timmervak te
komen. Dat was altijd al een wens van hem geweest. Vegter is op
een gegeven moment in dienst gekomen bij M. Eertman, orgelbouwer
in Noordwolde. In 1919 ging Vegter in de leer bij A.S.J. Dekker,
"Eerste Nederlandsche Kerkorgelfabriek" te Goes. Na terugkomst in
Groningen heeft hij het orgel in Bedum gebouwd. Op het orgel
hebben in het verleden drie beelden gestaan maar die zijn
verdwenen. De huidige vaste organist van de gemeente, en dus van
het orgel, is de heer E. van Olm uit Groningen.
Dispositie
De dispositie van dit orgel luidde:
- Hoofdwerk (I)
- Prestant 8' (grotendeels in front, vrij strijkend)
- Octaaf 4'
- Bourdon 16' (C-d' sprak pedaal dis' … het manuaal)
- Cournett V disk
- Woudfluit 2'
- Roerfluit 8'
- Vioal di Gamba 8'
- Trompet 8'
- Afsluiting Bovenwerk (II) in zwelkast
- Holpijp 8'
- Fluit gedekt 4'
- Eoline 8'
- Celeste 8'
- Nihil
- Afsluiting
- Pedaal
- Subbas 16' (van HW)
Bijzonderheden
Het orgel heeft de volgende bijzonderheden: Twee koppels, Bovenwerk-Hoofdwerk en Hoofdwerk-Pedaal. Tremulant. Manuaalomvang C-g", pedaalomvang C-d'. Mechanische sleepladen. Het metalen pijpwerk is van orgelmetaal. Alleen de grootste pijpen zijn van zink. De drie strijkers en de Trompet zijn geheel van zink. Het houtenpijpwerk is van vurenhout. Al het pijpwerk is fabrieksmateriaal.
Restauratie
Het orgel werd in 1975 door de firma Pels & Van Leeuwen gerestaureerd en gewijzigd onder advies van de heer J. Weessies, een organist te Bedum. De werkzaamheden betroffen ondermeer het volgende: Van de Bourbon 16' die vlak achter het front stond, werd de bas (C-d') een nieuwe mechanische pedaallade geplaatst, samen met een gebruikte bazuin 16', afkomstig van het Verschuerenorgel van de R.K. Kerk te Laren. De zwelkast verviel, de jaloezieën waren namelijk dermate door de houtworm aangetast, dat het niet meer uitmaakte of met open of gesloten zwelkast werd gespeeld. Op het eerste klavier werd de Viola di Gamba, waarvan de kernen los zaten, vervangen door een Quint 3' en een Octaaf 2'. Nieuwe klaviatuur werd aangebracht evenals een koppel Bovenwerk-Pedaal. De drie koppels zijn als treden uitgevoerd. Het is nu een zeer solide instrument!
Na de restauratie was er nog ruimte op het tweede manuaal om het orgel met één stem uit te breiden. Om financiële redenen is dat toen niet gebeurd. Pas veel later, begin jaren '90 was er de mogelijkheid om een gebruikte Engelse Hoorn 8' aan te kopen van een particulier uit Venendaal. Na overleg en besluit van de kerkvoogdij samen met de vaste organist werd het register aangeschaft en bekostigd. Hierna kreeg de firma "Pels & Van Leeuwen" opdracht tot het opknappen en plaatsen van het pijpwerk. Een en ander kwam tot stand in het najaar van 1993. Met het afronden van deze completering zijn zowel de beide manualen als het pedaal voorzien van een tongwerk.